Η 26η Ιουνίου θεωρείται παγκοσμίως ως η Ημέρα κατά των Ναρκωτικών. Τι είναι τελικά η εξάρτηση από εξαρτησιογόνες ουσίες και πως το φαινόμενο της εξάρτησης εξελίσσεται στην Ελλάδα της κρίσης;
Στη δεκαετία του ΄80 η εικόνα του εξαρτημένου ατόμου ταυτιζόταν με αυτή του περιθωριακού τοξικομανή που είχε βιώσει κοινωνική – συναισθηματική και οικονομική περιθωριοποίηση. Αυτό το στερεότυπο υπάρχει και σήμερα παρόλο που τα δεδομένα έχουνε αλλάξει. Εξαρτημένος θεωρείται ο άνθρωπος ο οποίος έχει χάσει τη ψυχική ή και σωματική του συνοχή και για να μπορέσει να λειτουργήσει έχει ανάγκη τη συνεχή χρήση της ουσίας. Άτομα εξαρτημένα υπάρχουν σε όλα τα κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά στρώματα.
Πλέον η εξάρτηση δεν θεωρείται ατομικό πρόβλημα ή ασθένεια αλλά ένα κοινωνικό φαινόμενο. Σύμφωνα με τη Θεραπευτική Ομάδα του Προγράμματος “Αργώ” αφορά την υποταγή της βούλησης και του συναισθήματος των ατόμων στην εξαρτησιογόνο ουσία έτσι ώστε να καλύψουν την έλλειψη ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων στον χειρισμό των σχέσεών τους (ΕΠΙΨΥ, 2015). Αυτή η έλλειψη δεν αφορά μόνο το άτομο αλλά και τα πλαίσια μέσα στα οποία αυτό ανήκει και υπάρχει η εν λόγω έλλειψη όπως για παράδειγμα οικογένεια, σχολείο, εργασία, τοπική και ευρύτερη κοινωνία.
Η κρίση ως κοινωνικό – οικονομικό φαινόμενο έχει οδηγήσει σε αύξηση των εξαρτήσεων εξαιτίας τόσο της αλλαγής που επέφερε στο ατομικό εισόδημα όσο και της διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής και των αλλαγών στον κοινωνικό ιστό της χώρας. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η μείωση του εισοδήματος οδηγεί σε αύξηση της εξάρτησης από το τζόγο, ενώ και η άνω των 40 ωρών απασχόληση έχει τα ίδια αποτελέσματα. Μια άλλη δραματική συνέπεια της οικονομικής κρίσης είναι η αύξηση της κατανάλωσης νέων φθηνών ψυχοδραστικών ουσιών οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στην υγεία των ατόμων που τις χρησιμοποιούν. Για την παραγωγή αυτών των ουσιών χρησιμοποιούνται εξαιρετικά επικίνδυνα δραστικά συστατικά τα οποία πολύ συχνά δεν είναι γνωστά στους χρήστες.
Αν και η τελευταία έρευνα από το ΕΠΙΨΥ για τον επιπολασμό της χρήσης στον ενήλικο πληθυσμό έγινε το 2004 και είχε δείξει χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών τις τελευταίες 30 ημέρες στο 1% του πληθυσμού η έρευνα του Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων το 2009-2010 σε άτομα ηλικίας 18-70 ετών έδειξε τωρινή χρήση κάνναβης από το 2,1% του δείγματος. Σε σχέση με τους έφηβους μαθητές η έρευνα που δημοσιεύεται σε ειδικό θεματικό τεύχος του ΕΠΙΨΥ (Κοκκέβη κ.ά. 2015), 1 στους 10 εφήβους ηλικίας 15 ετών (9,6%) ανέφερε το 2014 ότι έχει κάνει χρήση κάνναβης έστω και μία φορά στη ζωή του.
Από την Πανελλήνια Έρευνα για τη Χρήση Εξαρτησιογόνων Ουσιών (ESPAD) – 2011 που πραγματοποίησε το ΕΠΙΨΥ σε συνεργασία με όλα τα Κέντρα Πρόληψης ανά την Ελλάδα προέκυψε ότι η Π.Ε. Σερρών κατέχει την 3η υψηλότερη θέση στην χρήση ηρεμιστικών ή υπνωτικών χωρίς τη σύσταση γιατρού, την 4η θέση με τα υψηλότερα ποσοστά μαθητών που καταναλώνουν συχνά οινοπνευματώδη (≥1 φορά τον τελευταίο μήνα, ≥10 φορές τον τελευταίο μήνα), ενώ συγκαταλέγεται μεταξύ των 7 νομών με τα χαμηλότερα ποσοστά μαθητών ηλικίας 15-19 ετών που έχουν κάνει χρήση κάνναβης πρόσφατα (≥1 φορά τον τελευταίο χρόνο, ≥1 φορά τον τελευταίο μήνα).
Το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας «Οασις» έχει σα στόχο τη μη εμπλοκή των νέων με τις εξαρτησιογόνες ουσίες. Οι δράσεις του, παρεμβάσεις στην εκπαίδευση, στο άτομο, στην οικογένεια και στη τοπική κοινωνία, στοχεύουν στο να αναπτύξουν τα παιδιά και οι νέοι εκείνες τις ατομικές και κοινωνικές δεξιότητες οι οποίες θα τους κάνουν ικανούς να διαχειρίζονται τις σχέσεις με τρόπο δημιουργικό που θα τους δημιουργεί το συναίσθημα της ελευθερίας.
Μερικοί από τους τρόπους για να κρατηθεί ένα άτομο, ενήλικο ή ανήλικο, μακριά από τις εξαρτησιογόνες ουσίες είναι οι παρακάτω:
Να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του
Να αναπτύξει κριτική σκέψη
Να λέει όχι σε ότι το βλάπτει
Να μοιράζεται τα προβλήματά του με όσους το αγαπούν
Να μη σταματά τις προσπάθειες όταν προκύπτουν δυσκολίες αλλά να συνεχίζει πιο δυνατό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου